Program seminarium translatorskiego
12 listopada - 7 grudnia 2000 r.

Dialog z Zachodem
Europa. Wschód - Zachód
Tożsamość i akulturacja. Dialog i konfrontacja. Nowoczesność i tradycja.

Prowadzący: Adam Pomorski, Ola Hnatiuk
 
 
 
 

Seminarium adresowane do młodych tłumaczy z języka białoruskiego, rosyjskiego i ukraińskiego, a także dla tłumaczy białoruskich, ukraińskich i rosyjskich, mających już pewne doświadczenie translatorskie. Jego celem jest tworzenie podstaw kulturalnych dla praktyki translatorskiej.

Czterotygodniowe seminarium obejmowało dwa typy zajęć: seminaryjne oraz warsztatowe. W zajęciach seminaryjnych brali udział zaproszeni goście. Formuła zajęć polegała na dialogu gości, prowadzącego oraz uczestników zajęć. Poszczególne tematy seminarów obejmowały szeroko pojętą problematykę kulturalną, łączącą w sobie historię idei, historię literatury ze szczególnym uwzględnienim kontaktów między kulturami, zwłaszcza przekładów.

Seminarium stanowiło kontynuację programu translatorium z ostatniego roku. Poprzednie seminarium (maj-czerwiec 2000) poświęcone było specyficznie rozumianej ludowości. Przez jej pryzmat przyglądaliśmy się przemianom w literaturze XIX i XX wieku. Prześledziliśmy wówczas transformacje ideologiczne i literackie tego pojęcia w ciągu ostatnich dwustu lat. Obecnie skupimy uwagę na dialogu i konfrontacji z kulturą Zachodu.
Tematy seminarium translatorskiego, skupione wokół problematyki dialogu z kulturą Zachodu, modernizacji, pojmowania tradycji i tożsamości obejmowały następujące zagadnienia:

15 listopada, godz. 17.00.
Dialog kultur słowiańskich z Zachodem w kontekście procesów modernizacyjnych XIX - XX w. Doznanie drugorzędności kulturalnej. Warianty postaw ideologicznych w stosunku do modernizacji.

Gość: Ewa Nowicka, antropolog kultury

17 listopada, godz. 10.00 - 13.00
Modernizacja a problem tożsamości
Napięcie między swojskością a obcością. Ideologiczne oswajanie obcości. Definicja własnej tradycji kulturowej. Projekty modernizacji i tradycjonalizacji własnej kultury.

20 listopada, godz. 10.00 - 13.00
Stereotypy narodowe w kontekście modernizacji. Odzwierciedlenie ideologii w literaturze
Stereotypy narodowe a kontekst modernizacji. Stereotyp potoczny a nadstawka ideologiczna. Wielonarodowość a nacjonalizm: czy problem nowoczesności. Odzwierciedlenie w literaturze. Wyzwania modernizacji w zderzeniu z rzeczywistością społeczną. Po Holocauście, po Exodusie, po komunizmie.

Gość: Danuta Sosnowska, Instytut Filologii Słowiańskiej UW

22 listopada
Rewolucyjny konserwatyzm i słowianofilstwo
Paralele modernizacyjnego tradycjonalizmu. Utopia radykalizmu cywilizacyjnego. Horyzont historyczny: tradycje i żywotność.

24 listopada
Recepcja ideologii zachodnich w Europie Środkowo-Wschodniej. Liberalizm, etatyzm, anarchokolektywizm w wydaniu tubylczym. Ideologizacja literatury pięknej.

Gość: Tomasz Stryjek, Instytut Studiów Politycznych PAN

27 listopada, godz. 10.00 - 13.00
Deformacja popędu. Dziwne przygody erotyczne literatur słowiańskich. Tabuizacja seksualności a dwoistość jej obrazu: wzniosłość vs. brutalność. Nacechowanie ideologiczne problemu. Zachodnia antyteza.

Gość: Grażyna Borkowska, Instytut Badań Literackich PAN

29 listopada
Nieprzekraczalna bariera fizjologii: perypetie języka propagandy. Odruchy pierwotne jako realna treść wypowiedzi propagandowej. Głód, śmierć, ból fizyczny, Wielki Strach. Ja zdegradowane i ja zwielokrotnione.

1 grudnia, godz. 15.00 - 17.00
Kontrkultura prawicowa. Mit jako płaszczyzna artykulacji ideologicznej
Przełom w pojęciach: postkomunistyczna kontrkultura prawicowa w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Mit integralizmu tradycjonalnego (między czarną sotnią a rewolucyjnym konserwatyzmem). Faszyzm kultury masowej.

Gość: Zbigniew Mikołejko, Instytut Filozofii i Socjologii PAN

4 grudnia, godz. 12.00 - 15.00
Zamęt w sferze tabu. Ideologizacje sacrum i profanum. New Age po słowiańsku: czy modernizacja ortodoksji chrześcijańskiej?

Gość: Zbigniew Mikołejko, Instytut Filozofii i Socjologii PAN

6 grudnia, godz. 11.00 - 14.00
Remanenty postmodernizmu. Kwestia definicji. Odrębność pojęciowa konwencji zachodniej. "Polowanie na postmodernistów": pre-postmodernistyczne tradycje modernizmu polskiego i rosyjskiego. Przełom formacji umysłowej w pokoleniu "postomodernistów". Koniec historii politycznej.

Goście: Kinga Dunin, Tadeusz Komendant Instytut Literatury Polskiej, UW; red. "Twórczości"
 

Przygotowała Aleksandra Hnatiuk

I jeszcze na koniec przedruk artykułu z lwowskiego dziennika